EUROPEJSKA WSPÓŁPRACA TERYTORIALNA
Międzynarodowe projekty
O wyjątkowości programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej (EWT) na tle innych instrumentów Unii Europejskiej świadczy ich międzynarodowy charakter. Wsparcie otrzymują tylko działania realizowane wspólnie przez partnerów z różnych krajów. Wszystkie programy współpracy terytorialnej obejmują co najmniej dwa państwa Unii. W drodze negocjacji państwa - partnerzy wybierają jedno, które będzie pełniło funkcję Instytucji Zarządzającej. Należy jednak podkreślić, że wszystkie najważniejsze decyzje w programach, w tym wybór projektów, dokonywane są z udziałem wszystkich państw objętych danym programem. Także uczestnicy projektu muszą reprezentować różne państwa. Dzięki takiemu rozwiązaniu, programy sprzyjają zawiązywaniu partnerstw pomiędzy podmiotami z całej Europy.
Przeszłość
Polska uzyskała pierwsze doświadczenia we współpracy transgranicznej jeszcze przed przystąpieniem do Unii, głównie w ramach Programu PHARE CBC. Od 2004 r. uczestniczyła na równych prawach z pozostałymi członkami Unii w realizacji programów Inicjatywy Wspólnotowej Interreg III.
W latach 2007-2013, komponenty Inicjatywy Interreg III: A, B oraz C zostały zastąpione odpowiednio 3 typami programów: transgranicznymi, transnarodowymi i międzyregionalnymi. Polska uczestniczyła w 10 programach EWT, tj. w 7 współpracy transgranicznej, w 2 programach transnarodowych: Region Morza Bałtyckiego i Europa Środkowa oraz w programie współpracy międzyregionalnej
INTERREG IV C.
Dodatkowo, Polska wzięła udział w 2 programach transgranicznych (Litwa-Polska-Rosja oraz Polska-Białoruś-Ukraina) w ramach Europejskiego Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa (EISP). EISP stanowi inicjatywę Komisji Europejskiej, której zasadniczym celem jest rozwój współpracy między Unią a państwami partnerskimi spoza UE.
Teraźniejszość
W obecnej perspektywie finansowej 2014-2020 kontynuowana jest współpraca krajów UE w ramach 3 typów programów EWT (transgranicznych, transnarodowych i międzyregionalnego) oraz z partnerami spoza UE w ramach programów współpracy transgranicznej Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa. Polska uczestniczy w 10 programach EWT, tj. w 7 współpracy transgranicznej, w 2 programach transnarodowych: (Region Morza Bałtyckiego i Europa Środkowa) oraz w programie współpracy międzyregionalnej INTERREG Europa. Ponadto na terenie naszego kraju realizowane SA dwa programy współpracy transgranicznej Europejskiego Insturmentu Sąsiedztwa (Polska-Białoruś-Ukraina oraz Polska-Rosja)
Zasadniczą różnicą między 3 typami współpracy jest zakres terytorialny, w ramach którego można realizować wspólne przedsięwzięcia: obszary przylegające do granic państwowych w przypadku programów współpracy transgranicznej, duże zgrupowania europejskich regionów z kilku lub kilkunastu państw w ramach programów współpracy transnarodowej oraz wszystkie regiony UE w zakresie współpracy międzyregionalnej.
Obok zasięgu geograficznego poszczególne typy programów są zróżnicowane pod względem tematyki. Programy transgraniczne służą przede wszystkim budowaniu więzi łączących społeczności po obu stronach granicy. Ich realizacja służy wzmocnieniu współpracy poprzez wzrost liczby wspólnych inicjatyw dotyczących między innymi ochrony środowiska, rozbudowy infrastruktury, wymiany kulturalnej, czy wzajemnych kontaktów młodzieży. Z kolei programy transnarodowe stanowią szansę dla wsparcia bardziej innowacyjnych projektów dotyczących zagadnień istotnych dla obszarów należących do kilku państw. Sprzyjają zintegrowanemu rozwojowi UE poprzez inicjowanie planów i koncepcji prowadzących do realizacji ponadnarodowych przedsięwzięć. Współpraca międzyregionalna, obejmująca obszar całej UE, służy wymianie doświadczeń i dobrych praktyk, a tym samym wzmacnia potencjał instytucji i samorządów w zakresie mechanizmów wspierania rozwoju regionalnego.
Jednolite zasady wdrażania programów
Doświadczenia zdobyte w trakcie realizacji wcześniejszych edycji programów współpracy terytorialnej przyczyniły się do wprowadzenia jednolitych zasad wdrażania tych programów:
utworzenia wspólnych Instytucji Zarządzających, Certyfikujących i Audytowych,
obowiązkowego udział w projekcie co najmniej dwóch partnerów z różnych krajów,
stosowania „zasady partnera wiodącego” w realizacji projektów,
wspólnej realizacja projektów,
utworzenia międzynarodowych Wspólnych Sekretariatów Technicznych wspierających Instytucje Zarządzające we wdrażaniu programów.
Interaktywna mapa programów Interreg (kliknij w obraz)
